Astronaut Frank Borman, commandant van de eerste Apollo-missie naar de maan, is op 95-jarige leeftijd overleden

Astronaut Frank Borman, die op eerste kerstdag 1968 het bevel voerde over de historische Apollo 8-missie, die tien keer om de maan draaide en de weg vrijmaakte voor de maanlanding het jaar daarop, is overleden. Hij werd 95 jaar oud.

Volgens NASA stierf Borman dinsdag in Billings, Montana.

Borman leidde ook de onrustige Eastern Airlines in de jaren zeventig en begin jaren tachtig nadat hij het astronautenteam had verlaten.

Maar hij is vooral bekend vanwege zijn taken bij NASA. Hij en zijn bemanning, James Lovell en William Anders, waren de eerste Apollo-missie die naar de maan vloog en de aarde als een verre bal in de ruimte zag.

“Vandaag herdenken we een van de beste astronauten van NASA. Astronaut Frank Borman was een echte Amerikaanse held”, zei NASA-beheerder Bill Nelson donderdag in een verklaring. “Zijn levenslange liefde voor vliegen en ontdekken werd alleen overtroffen door zijn liefde voor zijn vrouw Susan.”

Het Apollo 8-trio werd op 21 december 1968 gelanceerd vanuit Cape Canaveral, Florida, reisde drie dagen naar de maan en kwam op kerstavond in een baan om de maan terecht. Na op 24 en 25 december tien keer rond te zijn geweest, keerden ze op 27 december terug naar huis.

Op kerstavond lazen de astronauten in een live-uitzending vanuit het ruimtevaartuig uit het boek Genesis: ‘In het begin schiep God de hemel en de aarde. En de aarde was vormloos en leeg, en er lag duisternis op de aarde. Diep.”

Borman beëindigde de uitzending door te zeggen: “En namens de Apollo 8-crew sluiten we af met een goede nacht, veel geluk, een vrolijk kerstfeest, en God zegene jullie allemaal, jullie allemaal op de goede aarde.”

Lovell en Borman hadden eerder samen gevlogen tijdens de twee weken durende Gemini 7-missie, die op 4 december 1965 werd gelanceerd, en op slechts 30 meter hoogte voltooiden ze de eerste ruimte-orbitale ontmoeting met Gemini 6.

“Gemini had een zware rit”, vertelde Bormann in 1998 aan Associated Press. “Hij was kleiner dan de voorstoel van een Volkswagen. Hierdoor leek de Apollo op een zeer bedrieglijke luxe tourbus.”

Borman zei in zijn boek “Countdown: A Biography” dat Apollo 8 oorspronkelijk in een baan om de aarde zou draaien. Het succes van de Apollo 7-missie in oktober 1968 om de betrouwbaarheid van het systeem tijdens langdurige missies aan te tonen, deed NASA besluiten dat het tijd was om te proberen naar de maan te vliegen.

Maar Borman zei dat er nog een reden was waarom NASA zijn plan veranderde: het agentschap wilde de Russen te slim af zijn. Bormann zei dat hij gelooft dat één baan voldoende zal zijn.

“Mijn grootste zorg tijdens deze hele reis was om er vóór de Russen te zijn en weer thuis te komen”, legde Borman uit tijdens een optreden in Chicago in 2017. “Dat was in mijn ogen een enorme prestatie.”

Anders maakte de iconische foto tijdens de vierde baan van de bemanning Afbeelding “Earthrise”. Het toont de aarde in blauw en wit die boven het grijze maanlandschap uitsteekt.

“Wij waren de eerste mensen die de wereld in zijn majestueuze totaliteit zagen, een intense emotionele ervaring voor ieder van ons”, schreef Boorman over hoe de aarde er van veraf uitzag. “We zeiden niets tegen elkaar, maar ik was er zeker van dat onze de gedachten waren identiek – ‘van onze families op die ronddraaiende bal. En deel misschien nog een gedachte die ik had: dit moet zijn wat God ziet.

Na NASA begon Bormans luchtvaartcarrière in 1970 toen hij zich aansloot bij Eastern Airlines, destijds de vierde grootste luchtvaartmaatschappij van het land. Hij werd uiteindelijk president en CEO van Eastern en in 1976 werd hij ook voorzitter van de raad van bestuur.

Bormanns ambtstermijn bij Eastern zorgde ervoor dat de brandstofprijzen scherp stegen en dat de regering de luchtvaartindustrie liberaliseerde. De luchtvaartmaatschappij werd steeds onrendabeler, gebukt onder schulden en verscheurd door arbeidsspanningen. Hij nam ontslag in 1986 en verhuisde naar Las Cruces, New Mexico.

Bormann schreef in zijn autobiografie dat zijn passie voor de luchtvaart begon in zijn tienerjaren, toen hij en zijn vader modelvliegtuigen in elkaar zetten. Op 15-jarige leeftijd nam Borman vlieglessen, waarbij hij het geld gebruikte dat hij spaarde door als tassenjongen te werken en na schooltijd brandstof te pompen. Hij maakte zijn eerste solovlucht na acht uur dubbele instructie. Hij bleef vliegen tot zijn negentiger jaren.

Borman werd geboren in Gary, Indiana, maar groeide op in Tucson, Arizona. Hij bezocht de Amerikaanse militaire academie in West Point, waar hij in 1950 een Bachelor of Science-graad behaalde. Datzelfde jaar trouwde Borman met zijn middelbare schoolliefde, Susan Bugbee. Zij overleed in 2021.

Borman diende na zijn afstuderen als gevechtspiloot bij de Amerikaanse luchtmacht en als operationeel piloot en instructeur bij West Point. In 1956 verhuisde Borman zijn gezin naar Pasadena, Californië, waar hij een Master of Science-graad in lucht- en ruimtevaarttechniek behaalde aan het California Institute of Technology. In 1962 was hij een van de negen testpiloten die door NASA waren geselecteerd voor het astronautenprogramma.

Hij ontving de Congressional Space Medal of Honor uit handen van president Jimmy Carter.

In 1998 richtte Burman samen met zijn zoon Fred een veeboerderij op in Bighorn, Montana. Naast Fred had hij nog een zoon, Edwin, en hun gezinnen.