Meisje met oorbellen met kunstmatige intelligentie zorgt voor controverse over Nederlandse kunst

Op het eerste gezicht lijkt het slechts een moderne versie van Johannes Vermeers meesterwerk Het meisje met de parel. Maar als je beter kijkt, wordt het een beetje raar.

Ten eerste zijn er twee gloeiende ringen op de foto die in het Mauritshuis Museum in Den Haag hangen. Zijn die sproeten op haar gezicht eigenlijk niet… een beetje onmenselijk rood?

Dat komt omdat het werk – een van de vele fanrecreaties die het origineel uit 1665 vervangen terwijl het werd uitgeleend voor de enorme tentoonstelling van Vermeer in het Rijksmuseum in Amsterdam – is gemaakt met behulp van kunstmatige intelligentie (AI).

Het bestaan ​​ervan leidde tot felle discussies, met vragen over de vraag of het in de heilige zalen van het Mauritshuis thuishoorde – en of het überhaupt als kunst moest worden aangemerkt.

“Het is controversieel, dus mensen zijn er voor of tegen”, zegt persvoorlichter Boris de Monique van het Mauritshuis tegen AFP.

“De mensen die deze kozen, waren er dol op, ze wisten dat het kunstmatige intelligentie was, maar we hielden van de creatie. Dus we pakten het op en we staken het uit.”

– Ongelooflijke belediging –

De in Berlijn gevestigde digitale maker Julien van Decken diende de afbeelding in nadat Mauritsches mensen had gevraagd hun kopieën van het beroemde schilderij in te sturen voor een installatie genaamd “My Girl with a Pearl”.

Van Dyken zei dat hij de AI-tool Midjourney gebruikte – die complexe afbeeldingen op vectorbasis kan maken met behulp van miljoenen afbeeldingen van internet – en Photoshop.

Het team van het Mauritshuis selecteerde het vervolgens als een van de vijf afbeeldingen uit 3.482 inzendingen van fans die zouden worden afgedrukt en fysiek opgehangen in de kamer waar het “Meisje met de parel” normaal zou staan.

“Het is onwerkelijk om hem in een museum te zien”, schreef Van Decken op Instagram.

De beginnende artiesten varieerden in leeftijd van 3 tot 94 en beeldden “The Girl” uit in verschillende stijlen, variërend van een pop tot een dinosaurus en een stuk fruit.

Maar de beslissing om een ​​door AI gegenereerde afbeelding te kiezen, veroorzaakte een terugslag.

Het was een “ongelooflijke schande en belediging”, zei een kunstenaar op het Instagram-account van Galerie Mauritshuis, en tientallen anderen stapelden zich op.

Verhaal gaat verder

Een veelgehoorde klacht was dat AI-tools inbreuk konden maken op de auteursrechten van andere kunstenaars door hun werk te gebruiken als basis voor kunstmatig gecreëerde afbeeldingen.

Kunstenaar Eva Tornent, van het European Syndicate for the Regulation of Artificial Intelligence, heeft kritiek geuit op wat zij ‘immorele technologie’ noemt.

“Zonder het werk van menselijke kunstenaars had dit programma helemaal geen werk kunnen voortbrengen”, aldus de Volkskrant.

– ‘Wat is kunst?’ –

“Het is een moeilijke vraag – wat is kunst en wat is kunst?” aldus de Monique Mauritshuis.

Maar hij hield vol dat het museum, dat drie Vermeers en bijna een dozijn Rembrandts in de collectie heeft, niet opzettelijk een artistiek statement over AI had willen maken.

“We vinden het een mooie foto en we denken dat het een creatief proces is”, zei hij. “We zijn geen museum om te bespreken of AI thuishoort in een kunstmuseum.”

Hij gaf echter toe dat “van dichtbij zie je dat de sproeten een beetje eng zijn.”

Hij voegde eraan toe dat de bezoekers van het Moreshu Hotel gelijk verdeeld waren.

“Jongere mensen zeggen vaak: het is AI, wat is er nieuw. Oudere mensen zeggen soms dat we van meer traditionele schilderijen houden.”

Hij voegde eraan toe dat de familie Moricho uitkijkt naar de terugkeer van het echte “meisje” in april. Het schilderij is de afgelopen jaren in populariteit gegroeid dankzij de roman uit 1999 van de Amerikaanse schrijver Tracy Chevalier en de Hollywood-film die daarop volgde.

“Nou, ze is mooi in de (Rijksmuseum) galerij … maar we zullen heel blij zijn als ze thuis is.”

dk/yad