Verkiezingen in Mauritanië: kernthema's jihadisme, immigratie en slavernij

Terwijl Mauritaniërs naar de stembus gaan om hun stem uit te brengen bij de presidentsverkiezingen, wordt het land geconfronteerd met veel problemen, waaronder de erfenis van militaire staatsgrepen, immigratie, jihadistische aanvallen in de buurlanden en de gruwelijke erfenis van de slavernij.

President Mohamed Ould Cheikh Ghazouani, die de macht heeft overgenomen sinds de eerste democratische transitie van het land in 2019, streeft naar een tweede en laatste ambtstermijn.

Zes andere kandidaten strijden met hem om de toppositie.

Deze verkiezingen vormen een echte test voor de opkomende democratie van Mauritanië en een indicatie van de voortgang van het land op de weg naar grotere politieke openheid.

Toen voormalig president Mohamed Ould Abdel Aziz in 2019 na het einde van zijn ambtstermijn aftrad, markeerde dit het begin van een nieuw tijdperk voor een land dat had geleden onder meerdere militaire staatsgrepen en autoritair bewind.

“Mauritanië heeft op dit moment de sterkste democratische referenties in de Sahel, wat zeer verrassend is gezien de geschiedenis van staatsgrepen”, vertelde Joseph Hammond, iDove's medewerker van de Afrikaanse Unie, aan de BBC.

Onder degenen die hopen dat hij de volgende leider van Mauritanië wordt, bevindt zich Biram Ould Dah Ould Abidi, die bij de verkiezingen van 2019 op de tweede plaats eindigde.

De grootvaders van Obaid waren slaven, en hij bracht het grootste deel van zijn leven door met het voeren van campagne tegen deze praktijk.

Hij is door de jaren heen gearresteerd en gevangengezet vanwege zijn werk als hoofd van het Initiative to Revive the Abolitionist Movement (IRA).

Slavernij blijft een gevoelige kwestie in Mauritanië, dat in 1981 het laatste land ter wereld was dat de slavernij verbood.

“Mijn vader heeft zijn hele leven tegen de slavernij gevochten”, vertelde Obaid in 2016 aan de BBC. “Ik heb mijn vader gezworen dat ik zou vechten zonder enige concessie. Ik zou de slavernij en degenen die haar steunden, bestrijden.”

De slavernij is in het land drie keer afgeschaft, maar duizenden zwarte Mauritaniërs leven nog steeds als onbetaald huispersoneel, terwijl anti-slavernijactivisten te maken krijgen met repressie.

Naar schatting 149.000 mensen zijn tot slaaf gemaakt in Mauritanië – ongeveer 3% van de bevolking, volgens de Global Slavery Index (GSI) in 2023.

Immigratie is een ander actueel onderwerp dat de kiezers bezig zal houden als ze naar de stembus gaan.

Mauritanië is een belangrijk doorvoerland voor migranten die vanuit West-Afrika Europa proberen te bereiken. Vorig jaar verlieten duizenden boten het land.

In april heeft de Europese Unie Mauritanië €210 miljoen (£177 miljoen; $225 miljoen) aan hulp toegekend – waarvan ongeveer €60 miljoen zal worden geïnvesteerd in de bestrijding van illegale migratie naar Europa.

Corruptie blijft een groot probleem in Mauritanië.

Voormalig president Aziz werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf op beschuldiging van illegale verrijking en verduistering, en werd uitgesloten van deelname aan de verkiezingen.

Het land is rijk aan verschillende natuurlijke hulpbronnen, zoals ijzer, goud en fosfaat, en is een opkomende markt in de Afrikaanse oliesector. Toch leeft volgens de Verenigde Naties ongeveer 59% van de bevolking in armoede.

Het land heeft ook een enorm potentieel op het gebied van hernieuwbare energie, vooral groene waterstof. Dit soort energie zou uiteindelijk een schoner alternatief kunnen bieden voor fossiele brandstoffen en een rol kunnen spelen in de transitie van het land naar koolstofvrije energie.

Investeerders uit Europa, Azië en het Midden-Oosten, vooral de Verenigde Arabische Emiraten, willen van Mauritanië een energieknooppunt voor de productie van groene waterstof maken, aldus het Africa Centre for Strategic Studies.

Tijdens zijn verkiezingscampagne benadrukte president Ghazouani ook het belang van de veiligheid van het land.

Mauritanië ligt in de Sahelregio, een semi-aride strook land ten zuiden van de Sahara, een broeinest van jihadistische activiteiten, maar het land is sinds 2011 over het algemeen vrij van aanvallen gebleven.

Maar buurland Mali heeft nog steeds te lijden onder frequente jihadistische aanvallen.

Analisten gaven president Ghazouani gedeeltelijk de eer, wiens lange carrière in het leger en de veiligheidsdiensten hem een ​​diep inzicht gaf in de jihadistische uitdagingen waarmee de Sahelregio wordt geconfronteerd.

Agence France-Presse meldde dat president Ghazouani erin is geslaagd een nauwe alliantie te ontwikkelen met westerse partners zoals Frankrijk en de Verenigde Staten, maar dat hij ook graag de betrekkingen wilde onderhouden met zijn door het leger geleide buren, zoals Mali, Burkina Faso en Niger, die onlangs de westerse invloed gemeden.

Hoofd van het Amerikaans Afrika Commando, Generaal Michael Langley zei dat Mauritanië een “lange termijn” rol speelt in de strijd tegen terrorisme en het voorkomen van gewelddadig extremisme in de Sahelregio.

Sheikhani Khalil, hoogleraar communicatie aan de Libanese Internationale Universiteit in Mauritanië, vertelde de BBC dat president Ghazouani een bondgenootschap heeft gesloten met Mauritanië en de Verenigde Staten om de aanslagen te bestrijden.

Hij voegde eraan toe: “Er worden voortdurende trainingsoefeningen uitgevoerd door de Amerikaanse Special Forces voor Mauritaanse Special Forces-eenheden om de nationale grenzen te beveiligen, wat de tactische capaciteiten en gevechtsbereidheid van onze strijdkrachten vergroot.”

Analisten zeggen dat het vermogen van Mauritanië, als belangrijke speler op het gebied van de regionale veiligheid, om deze leiderschapsrol voort te zetten grotendeels afhangt van een effectieve en vreedzame machtsoverdracht die leidt tot een stabiele regering.