Hildi Lee: Controle over de specerijenhandel gevangen in de geschiedenis | eet het voedsel

Hoewel peper, nootmuskaat, foelie en kaneel duur waren, was het gebruik ervan niet beperkt tot de zeer rijken, maar werd het gemeengoed voor de middenklasse. De handel in deze artikelen verliep via vele transacties. De prijs van specerijen steeg doorgaans bij elke verzending van Alexandrië naar Lyon of Neurenberg. Toen Venetië in 1380 Genua versloeg, controleerde die stadstaat het grootste deel van de handel in specerijen, zijde en edelstenen in het Verre Oosten.

De eerste stap bij het doorbreken van het handelsmonopolie van het Verre Oosten was het vinden van nieuwe routes naar het Verre Oosten in 1418. Zo stuurde prins Hendrik, koning van Portugal, expedities van de westkust van Afrika naar de Indische Oceaan om de bron van specerijen en juwelen. Tegen 1500 zeilde een andere Portugese vloot naar het westen en bereikte Brazilië om een ​​andere bron van het kruid te vinden. Het monopolie van Venetië werd verbroken en er werd een vaste prijs voor peper vastgesteld.

In 1510, na verschillende gevechten met de Arabieren, die de handel in de Indische Oceaan controleerden, vestigden de Portugezen zich op het eiland Ceylon (het huidige Sri Lanka). Daar exploiteerden ze snel de kaneelbossen, maakten arbeiders tot slaaf en vestigden een zeer winstgevend handelsmonopolie dat duurde tot de 17e eeuw.

De Portugezen trokken naar het oosten en vestigden zich in de stad Malakka op de zuidpunt van het Maleisische schiereiland. Dit was in de buurt van de Spice-eilanden, waar ladingen specerijen en zijde werden verzameld voor verzending naar Europa.

De Portugezen maakten zich zorgen over grondverwerving en de verspreiding van het katholicisme, evenals over handel. Ze probeerden ook de prijzen van specerijen vast te stellen. De lokale bevolking is echter gewend geraakt aan het vervangen van voedsel en kleding door specerijen, die ze geen van beide zelf produceerden. Ze behielden de waarde van nootmuskaat en foelie door de prijzen zevenvoudig te verhogen.

De Portugezen verscheepten specerijen naar Londen, maar de eerste 60 jaar waren het de Nederlanders die de scheepvaart en handel in Noord-Europa controleerden. Ze maakten een goede winst met de verkoop van specerijen. Toen in 1568 Filips II van Spanje naar Holland verhuisde, brak de oorlog uit. Na 15 jaar wisten de Nederlanders de Spanjaarden uit de noordelijke calvinistische provincies te verdrijven, maar niet uit het katholieke zuiden.

Hoewel de nederlaag van de vloot in 1588 de Spaanse zeemacht verminderde, kon Filips II nog steeds voorkomen dat de Nederlanders toegang kregen tot de specerijenhandel. Met informatie verzameld van spionnen in Lissabon, over Portugese specerijen, handelsmethoden en vestingwerken, planden de Nederlanders echter hun eerste reis naar het Verre Oosten.

De Portugese suprematie was gebaseerd op marine- en militaire macht. Al snel haalden de Nederlanders dat in. De lokale heersers riepen echter de hulp in van de Nederlanders om zich van de Portugezen te ontdoen.

De kosten van het nastreven van een monopolie op de specerijenhandel waren zo enorm dat het de vraag was of het het waard was. In de 18e eeuw waren specerijen een belangrijk onderdeel van de internationale handel. De man die de groei van de specerijenhandel beheerste, was een jonge Engelse schrijver die in 1607 naar Indië voer. Hij klom op tot gouverneur-generaal van Indië – en dat allemaal binnen 10 jaar. Bijna in zijn eentje creëerde hij het Nederlandse rijk dat zijn fortuin bouwde op kruidnagel, foelie, nootmuskaat en Sumatraanse peper.

Zit er meer achter dit verhaal? Ja – en we zullen zien hoe peper een alledaags item werd. En je kunt meteen peper op die hamburger strooien. Maar hoe zit het met vanille, chocolade en tomaten?