Graffiti in Zuid-Afrika: toeristen jagen op de 'Big Five' tijdens stadssafari's

“Vandaag gaan we op zoek naar de 'Big Five!'”, kondigt de Zuid-Afrikaanse gids Elko Megis aan vanuit de voorkant van zijn safarivoertuig – iets onaards om te horen in de straten van een buitenwijk van Johannesburg.

Maar hij heeft het niet over het spel, maar eerder over de dieren in het wild die op de tekeningen van de stad voorkomen.

Zuid-Afrika staat bekend om zijn misdaadniveau en hoge muren met elektrische hekken, en er zijn nog veel meer aspecten van het kloppende commerciële hart van Zuid-Afrika, inclusief wat er op de oppervlakken van die muren is geschilderd.

De heer Megis, een plaatselijke zakenman, studeerde kunst aan de Universiteit van de Witwatersrand, waardoor hij dramatische straatcreativiteit ging waarderen.

Zijn eerste ritten begonnen op twee wielen. Dit gaat door, maar is in 2021 uitgebreid naar een stadssafari.

Toen we in ons groene safarivoertuig vanuit een plaatselijk restaurant vertrokken, waarschuwde hij ons opgewekt: “Je moet goed kijken om de dieren te vinden die op de muren geschilderd zijn.

“Stadstochten zijn moeilijker dan jungletochten. Er is overal verkeer. En natuurlijk zijn er gaten in de weg!”

Onze eerste stop onthult een wild uitziende roze buffel die een dikke joint of misschien een sigaret rookt.

We hebben onze eerste 'Big Five' ontdekt – een term die in de 19e eeuw door jagers op groot wild werd bedacht en verwijst naar olifanten, neushoorns, buffels, leeuwen en luipaarden.

We vervolgen onze reis door de koele, frisse herfstlucht van Johannesburg.

De parken in de voorsteden zijn nog steeds groen en op veel van de muren zit graffiti die de toevallige toeschouwer misschien zou missen.

Een roze olifant, nog een Big Five-olifant en een robot strijden om aandacht met een gigantische hagedis die rode sneakers draagt. Er is een herdenkingsmuur geschilderd voor overleden graffitischrijvers.

We gaan naar het centrum waar we een graffitikunstenaar ontmoeten genaamd “Gazer”.

“Ik doe dit al acht jaar”, zegt hij terwijl hij aan het werk is.

“Ik begon met skaten en mijn vriend was geïnteresseerd in graffiti. Hij leerde me tekenen en daarna graffiti.”

“Ik doe vooral commissies”, legt hij uit, ook al is dat niet helemaal officieel.

“Overdag is het meestal veiliger, maar op sommige plekken kun je alleen ‘s nachts terecht.”

Gazer is een meedogenloze kunstenaar.

“Ik geniet ervan als mensen ervan genieten, maar sommige mensen snappen het niet. Het is niet voor het publiek. Het is voor individuele expressie. Het gaat allemaal om de geest.”

‘Slegh’, ook bekend als ‘Krinky Winky’, is een andere kunstenaar in de galerij die reageert op degenen die geloven dat graffiti destructief is.

“Het enige wat ik doe is een millimeter verf op de muur aanbrengen. Dus als je dat vernietiging noemt, dan is dat hoe je ernaar kijkt.”

“Maar veel dingen vernietigen de buurt: reclameborden, advertenties, bedrijfsborden. Graffiti brengt iedereen met verschillende achtergronden samen en benadrukt politieke kwesties.

Graffiti is niet alleen iets in de buitenwijken; het heeft bekendheid gebracht aan sommigen als 'Dbongz' Malathi, die uit een stad ten westen van Johannesburg komt.

‘Ik was introvert en dit was de manier waarop ik praatte’, herinnert hij zich.

“Ik ging 's nachts vaak uit om illegale graffiti te schilderen, maar dit was mijn droom. Het was een manier om de stad uit te komen.”

Dbongz begon zijn dromen waar te maken toen hij achttien jaar oud was. Vandaag, bijna twintig jaar later, is hij van guerrilla-graffitikunstenaar uitgegroeid tot een iconische straatkunstenaar.

Een van zijn meest opmerkelijke werken in de binnenstad is een gigantische muurschildering van de overleden jazzkunstenaar en anti-apartheidsactiviste Miriam Makeba, die bekend stond als ‘Mama Africa’.

“Ik kreeg hiervoor de opdracht van de stad om het verhaal van de jazz in Zuid-Afrika te vertellen.

“Graffiti is een protestcultuur, vaak politiek, maar straatkunst is meer verhalend. Ik leef mijn droom en ik wil dat de jonge mensen in de stad mij als rolmodel zien en in hun eigen creatieve dromen geloven.

Johannesburg “is een graffitimekka”, zegt Melissa Calucci, die elk jaar het International Public Arts Festival in Kaapstad organiseert.

“De cultuur daar is gastvrijer en wordt gebruikt ten behoeve van de stad.

“De afgelopen twintig jaar heeft het zich ontwikkeld, en nu is het niveau erg goed – sommige artiesten zijn zelfs naar het buitenland gegaan.”

We verlieten de galerij, onze auto maakte een scherpe bocht om een ​​enorme kuil te vermijden en reden toen een smal steegje in dat naar urine stonk.

“Dit is waar de jongens trainen”, zegt Megis.

'Ze helpen elkaar te leren. Het is broederschap.'

Het hoogtepunt van de tour is de enorme collectie prachtige schilderijen die op een gebouw in het centrum van Johannesburg zijn geschilderd (zie hierboven).

“Dit soort werkzaamheden verhoogt het profiel van de wijk. Het verjongt de hele straat”, zegt de heer Megis.

Het werk is indrukwekkend. We betreuren het dat we de tour hebben beëindigd, ondanks dat we niet de hele top vijf hebben gezien.

“Graffiti groeit voortdurend”, zegt onze Graffiti Urban Safari-gids terwijl we terugrijden.

“Het is een modestatement geworden voor bedrijven. We hebben nogal wat architecten op deze tours gehad, op zoek naar manieren om wat leven te brengen in een gebouw dat wat kleur nodig had.”

Hij draaide zich om en keek mij aan vanaf de gidsstoel in de auto: “We willen van Johannesburg het grootste graffitipark ter wereld maken.”

Hamilton Winde is een freelance journalist gevestigd in Johannesburg.