December 22, 2024

Een perfecte getijdenstaart verbindt deze twee sterrenstelsels, gezien door Hubble

Een perfecte getijdenstaart verbindt deze twee sterrenstelsels, gezien door Hubble

Soms is het verleidelijk om je een bovennatuurlijke hand voor te stellen achter de opstelling van hemellichamen. Maar het universum is groot en enorm, en de stroom van de natuur biedt zoveel magie.

Zo is het ook met het drievoudige sterrenstelsel Arp 248, de rangschikking van op elkaar inwerkende sterrenstelsels die zowel visueel als wetenschappelijk fascinerend is.

Arp 248 is een drietal op elkaar inwerkende kleine sterrenstelsels op ongeveer 200 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Maagd. De afbeelding toont twee van de Arp 248 sterrenstelsels die een ander kleiner, niet-verwant sterrenstelsel op de achtergrond omringen. Sterrenstelsels zijn verbonden door een stroom van sterren, gas en stof, ontstaan ​​wanneer sterrenstelsels elkaar aantrekken door een zwaartekracht.

Arp 248 is ook bekend als Wild's Triplet, naar astronoom Paul Wilde (1923-2008), die het trio in de vroege jaren vijftig bestudeerde.  Afbeelding tegoed: door Credit Line en copyright Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona - http://www.caelumobservatory.com/gallery/wilds.shtml, CC BY-SA 3.0 us, https://commons.wikimedia.  org/w/index.php?  curide = 20540032
Arp 248 is ook bekend als Wild’s Triplet, naar astronoom Paul Wilde (1923-2008), die het trio in de vroege jaren vijftig bestudeerde. Afbeelding tegoed: door Credit Line en copyright Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona – http://www.caelumobservatory.com/gallery/wilds.shtml, CC BY-SA 3.0 us, https://commons.wikimedia. org/w/index.php? curide = 20540032

Astronomen noemen de stromingen “getijdenstaarten. Wanneer stoffige, gasrijke sterrenstelsels zoals Arp 248 samensmelten, vormt de versmelting vaak staarten.De staart is gemaakt van materiaal van de buitenste spiraalschijven van samenvoegende sterrenstelsels en herbergt actieve stervorming die in blauw is aangegeven.

De bovenste afbeelding is afkomstig van een waarnemingsproject waarbij twee groepen ongewone sterrenstelsels worden onderzocht, waaronder de Halton Arp. Arp was een Amerikaanse astronoom die schiep Atlas van buitenaardse sterrenstelsels in 1966. De atlas bevat 338 sterrenstelsels die zijn geselecteerd vanwege hun ongewone vormen. Hij was van plan licht te werpen op een verscheidenheid aan vreemde structuren die door sterrenstelsels worden ingenomen.

Het universum zit vol met sterrenstelsels die van vorm veranderen door interacties en fusies.  Dit is Centaurus A, een elliptisch sterrenstelsel dat ongeveer 300 miljoen jaar geleden is versmolten met een spiraalstelsel.  Door de samensmelting ontstond een donkere stofbaan, die normaal gesproken geen kenmerk is van elliptische sterrenstelsels.  De fusie vormde ook een draaikolk van gassen in de kern van Centaurus A. Image Credit: ESA
Het universum zit vol met sterrenstelsels die van vorm veranderen door interacties en fusies. Dit is Centaurus A, een elliptisch sterrenstelsel dat ongeveer 300 miljoen jaar geleden is versmolten met een spiraalstelsel. Door de samensmelting ontstond een donkere stofbaan, die normaal gesproken geen kenmerk is van elliptische sterrenstelsels. De fusie vormde ook een draaikolk van gassen in de kern van Centaurus A. Image Credit: ESA

We weten nu dat deze sterrenstelsels vreemde vormen aannemen terwijl ze op elkaar inwerken en mogelijk samensmelten. Arp betwistte deze interpretatie en zei dat de ongebruikelijke vormen te wijten waren aan ejaculatie. Maar hoe dan ook, Arp realiseerde zich dat astronomen niet erg bekend waren met hoe sterrenstelsels in de loop van de tijd veranderden, en hij was van plan dat astronomen zijn atlas zouden gebruiken om de evolutie van sterrenstelsels te bestuderen.

De tweede groep ongewone sterrenstelsels in het Observation Project heet Catalogus van zuidelijke buitenaardse sterrenstelsels en samenlevingen. Het werd in 1987 gepubliceerd door Arp en zijn collega Barry Madore. De catalogus bevat 25 verschillende soorten objecten, waaronder sterrenstelsels met staarten.

Astronomen hebben hun kennis van galactische interacties en fusies van sterrenstelsels uitgebreid sinds de publicatie van de Atlas en Catalogus. We weten dat fusies een belangrijke rol spelen in de evolutie van sterrenstelsels.

Interactieve sterrenstelsels worden door het hele universum aangetroffen, soms in de vorm van dramatische botsingen die leiden tot uitbarstingen van stervorming, en bij andere gelegenheden als stealth-fusies die leiden tot nieuwe sterrenstelsels.  Deze beelden zijn afkomstig uit een reeks van 59 beelden van botsende sterrenstelsels die zijn vrijgegeven op basis van gearchiveerde onbewerkte beelden van de Hubble-ruimtetelescoop van NASA/ESA.  Afbeelding tegoed: NASA/ESA/STScI
Interactieve sterrenstelsels worden door het hele universum aangetroffen, soms in de vorm van dramatische botsingen die leiden tot uitbarstingen van stervorming, en bij andere gelegenheden als stealth-fusies die leiden tot nieuwe sterrenstelsels. Deze beelden zijn afkomstig uit een reeks van 59 beelden van botsende sterrenstelsels die zijn vrijgegeven op basis van gearchiveerde onbewerkte beelden van de Hubble-ruimtetelescoop van NASA/ESA. Afbeelding tegoed: NASA/ESA/STScI

Terwijl astronomen de interactie van sterrenstelsels in meer detail bestuderen, ontdekken ze een Een nieuwe klasse van dingen Wat zij ‘intergalactische stervormende objecten’ (ISFO’s) noemen, zijn een brede klasse van objecten die de verschillende typen vastleggen die zich vormen wanneer sterrenstelsels op elkaar inwerken. ISFO’s kunnen zich vormen als gevolg van getijdeninteracties en opruimingsmateriaal van interagerende sterrenstelsels. Het kan zich ook ontwikkelen door de stroom van gas en stof in de staarten en door een combinatie van al deze processen. ISFO’s kunnen variëren van superclusters van sterren tot wat astronomen “getijde-dwergstelsels” (TDG’s) noemen. Een paper uit 2012 op basis van de Sloan Digital Sky Survey schatte dat ongeveer 6% van de dwergstelsels een getijde-oorsprong zou kunnen hebben.

Deze afbeelding toont NGC7252, een vreemd sterrenstelsel dat meer dan een miljard jaar geleden is ontstaan ​​uit een samensmelting van twee sterrenstelsels.  De witte cirkels markeren de locaties van twee dwergstelsels (TDG's) die zich in de staarten vormen.  Onderzoekers geloven dat ongeveer 6% van de dwergstelsels TDG's zijn.  Afbeelding tegoed: Frederic Burnaud / Pierre-Alain Duc.
Deze afbeelding toont NGC7252, een vreemd sterrenstelsel dat meer dan een miljard jaar geleden is ontstaan ​​uit een samensmelting van twee sterrenstelsels. De witte cirkels markeren de locaties van twee dwergstelsels (TDG’s) die zich in de staarten vormen. Onderzoekers geloven dat ongeveer 6% van de dwergstelsels TDG’s zijn. Afbeelding tegoed: Frederic Burnaud / Pierre-Alain Duc.

ISFO’s zijn vaak door zwaartekracht gebonden aan sterrenstelsels, maar hoeveel blijven in de wacht en voor hoe lang is nog een open vraag. Soms vloeit materiaal van getijstromen terug in de sterrenstelsels, waardoor verdere stervorming ontstaat. Het residu van al deze interactie verrijkt het interstellaire medium met stof en mineralen.

Astronomen geloven nu dat ongeveer 25% van de sterrenstelsels momenteel samensmelten met andere sterrenstelsels. Volgens het Harvard Center for Astrophysics werken meer van hen door zwaartekracht op elkaar in, zo niet gefuseerd. Ons eigen Melkwegstelsel is hiervan het bewijs, want het verstrooide gas en zelfs sterren uit de Magelhaense Wolken en het Boogschutter-dwergstelsel. En na enkele miljarden jaren zal de Melkweg versmelten met de Andromeda Galaxy. Wie weet welke kolos er uit deze gebeurtenis kan ontstaan?

Deze reeks illustraties toont de verwachte fusie tussen onze Melkweg en het naburige Andromeda-sterrenstelsel.  Krediet: NASA.  ESA;  Z. Levay en R. van der Marel, STScI;  T.  Halas, en A.;  Melinger
Deze reeks illustraties toont de verwachte fusie tussen onze Melkweg en het naburige Andromeda-sterrenstelsel. Krediet: NASA. ESA; Z. Levay en R. van der Marel, STScI; T. Halas, en A.; Melinger

Hoe superzware zwarte gaten (SMBH’s) zo groot worden, is ook een open onderzoeksveld. Astrofysici weten dat fusies deel uitmaken van het groeiproces van SMBH, maar er is veel dat ze niet doen.

De James Webb Space Telescope maakte deze afbeelding van Stefans pentagram.  Het zijn vijf sterrenstelsels, waarvan er vier interageren, en de vijfde is alleen optisch gerelateerd.  Het uiterst linkse sterrenstelsel NGC7320 bevindt zich voor de andere vier sterrenstelsels.  De afbeelding is een samenstelling van ongeveer 1.000 afzonderlijke afbeeldingen.  De vier sterren en hun interacties produceren staarten, gebieden met actieve stervorming, fonkelende gebieden met miljoenen jonge sterren en schokgolven van NGC 7318B, het hoogste paar sterrenstelsels dat het dichtst bij elkaar ligt, terwijl ze zich een weg banen door de cluster.  Afbeeldingscredits: NASA, ESA, CSA en STScI
De James Webb Space Telescope maakte deze afbeelding van Stefans pentagram. Het zijn vijf sterrenstelsels, vier op elkaar inwerkende sterrenstelsels, en de vijfde is alleen optisch verwant. Het uiterst linkse sterrenstelsel NGC7320 bevindt zich voor de andere vier sterrenstelsels. De afbeelding is een samenstelling van ongeveer 1.000 afzonderlijke afbeeldingen. De vier sterren en hun interacties produceren staarten, gebieden met actieve stervorming, fonkelende gebieden met miljoenen jonge sterren en schokgolven van NGC 7318B terwijl ze zich een weg banen door de cluster. NGC 7318B is de eerste in het paar sterrenstelsels die het dichtst bij elkaar staan. Afbeeldingscredits: NASA, ESA, CSA en STScI

De Advanced Camera for Surveys (ACS) van de Hubble Space Telescope onderzocht deze diverse groep van ongebruikelijke, op elkaar inwerkende sterrenstelsels om de basis te leggen voor verder gedetailleerd onderzoek in de toekomst. Hubble zal een aantal van deze doelen onderzoeken met zijn andere instrumenten, evenals de James Webb Space Telescope en ALMA. Er is altijd veel vraag naar het observeren van tijd op deze telescopen, dus dit project zal astronomen helpen om tijd beter toe te wijzen.

meer: