De energietoekomst van Nederland herdefiniëren: maatschappelijke gevolgen van het naderende einde van het Nederlandse aardgas | IFRI

Nederland heeft in de loop der jaren een gasinfrastructuur ontwikkeld die zich uitstrekt tot alle micropijpleidingen van de samenleving en die momenteel voorziet in 44% van de totale energievraag en 69% van het energieverbruik van huishoudens. Grote Nederlandse gasvoorraden vormden de basis voor de ontwikkeling van de Europese gasmarkt en leverden tot 18% (in 1985) van de inkomsten van de rijksoverheid.

Het beheer van de binnenlandse gasvoorraad heeft altijd centraal gestaan ​​in het Nederlandse energiebeleid. Na de ontdekking van kleine offshore gasvelden in het Nederlandse deel van de Noordzee in de jaren zeventig werd besloten het Groningenveld zoveel mogelijk te redden als stabilisator van de gasmarkt. In 2030 is de uitputting van het Groningenveld gepland om van Nederland een Europese gasrotonde te maken, grote gasopslag- en vloeibaar aardgas (LNG) capaciteiten te bouwen en verbindingen naar alle omringende landen uit te breiden. .

Door de bodemdaling van het Groningenveld zijn echter de frequentie en de omvang van kleinschalige aardbevingen toegenomen, wat heeft geleid tot publieke protesten tegen het Nederlandse energie- en gasbeleid. Ze werden heviger nadat een aardbeving van 3,6 op de schaal van Richter het dorp Huising trof en aanzienlijke schade aanrichtte in een groot deel van de provincie Groningen. Dit werd aangetoond door een historische rechterlijke uitspraak waarin de niet-gouvernementele organisatie (NGO) Urgenta de Nederlandse regering aanklaagde voor het niet halen van haar klimaatdoelstellingen, en andere gerechtelijke uitspraken op milieugebied die daarop volgden. Hierdoor moesten de plannen voor de ‘Nederlandse Gasrotonde’ worden herzien en werd besloten het Groningenveld al in 2023 af te sluiten.

Tegelijkertijd kregen de Nederlandse populistische partijen, die sterk tegen hard klimaatbeleid waren, veel steun. Er is nog geen duidelijke oplossing gevonden om deze toenemende sociale spanningen rond energie- en ander transformerend beleid te verlichten. De nieuwe regering, die in januari 2022 aantrad, kondigde ambitieuze maar enigszins controversiële klimaatdoelen aan, waaronder plannen voor twee nieuwe kerncentrales en een hernieuwde focus op het exploiteren van resterende offshore gasreserves. De Russische invasie van Oekraïne leidde tot een versnelling van deze plannen, waaronder nieuwe maatregelen om de LNG-capaciteit snel uit te breiden, de inspanningen voor offshore gasexploratie te intensiveren en de productie van Nederlandse kolencentrales te verhogen.

De Russische invasie van Oekraïne heeft de Nederlandse spanningen rond gasafhankelijkheid en de energietransitie aangewakkerd, in plaats van diepere onderliggende trends die moeten worden aangepakt voor een succesvolle energietransitie in Nederland. Ten eerste moet de mentaliteitsverandering in de samenleving van gastrots naar ‘energieconversietrots’ nog worden voltooid. Ten tweede moet er een oplossing worden gevonden om de groeiende sociale kloof tussen voor- en tegenstanders van transitie te overbruggen. Dit moet worden gedaan door een geloofwaardig verhaal en tastbare voordelen te bieden aan iedereen, inclusief degenen die zich verzetten tegen verandering, en tegelijkertijd te anticiperen op de geo-economische omwentelingen van deze verandering. Ten derde moeten de snelle maar ingrijpende energiebeslissingen die nu worden genomen, zoals de herintensivering van de gaswinning in het binnenland – het versterken van de bestaande ‘lock-in’ van aardgas en het voortzetten van het maatschappelijke debat over de noodzaak van wegen – worden voorkomen. genomen om energieconversie te bereiken.