Achtertuin-astronoom: de James Webb-ruimtetelescoop stuurt verbluffende beelden van de verre ruimte

Er wordt vaak gezegd dat een foto meer zegt dan duizend woorden, en de eerste beelden van de James Webb Space Telescope stelden niet teleur.

Tijdens een persconferentie op 12 juli zat de wereld op de eerste rang om de meest verbazingwekkende beelden van het universum te zien die ooit zijn gemaakt.

In de loop van het uur lieten vijf foto’s ons verlangen naar meer. Dit is slechts het topje van de kosmische ijsberg.

De diepveldafbeelding (hierboven) toonde duizenden sterrenstelsels, waaronder enkele die uitgerekt lijken te zijn. Dit is geen defect aan de telescoop. Het is de zwaartekrachtvervorming van een groot sterrenstelsel op de voorgrond.

Einstein voorspelde deze kromming, of kromming, in het weefsel van ruimte-tijd, zoals iemand die op een trampoline staat terwijl een vloerkleed vervormd is. Hoe groter het object, hoe groter de vervorming van het licht.

Om de kracht van James Webb te demonstreren, was het gebied van de ruimte waar het diepe veldbeeld werd genomen zo klein als een zandkorrel die op armlengte werd gehouden. Deze cluster bevindt zich op 4,6 miljard lichtjaar afstand. Dit is de hoeveelheid tijd die het licht nodig had om ons van achteren te bereiken toen onze zon en planeten zich langzaam uit de zonnenevel vormden.

Gelanceerd op 25 december 2021, lanceerde een krachtige Ariane 5-raket de zeven ton wegende James Webb Space Telescope de ruimte in, waar hij werd ingezet en zijn reis gracieus voortzette. Het reisde nog 30 dagen naar zijn uiteindelijke locatie (bekend als Lagrange 2), een punt in de ruimte op ongeveer 1,5 miljoen kilometer van de aarde (of ongeveer vier keer de afstand tussen de aarde en de maan).

In tegenstelling tot de Hubble-ruimtetelescoop – die in 1990 werd gelanceerd met een defecte spiegel die in 1993 een reparatiemissie nodig had om hem van corrigerende lenzen te voorzien – is James Webb nog ver verwijderd van een servicemissie. Wie weet of er zo’n missie onderweg komt als dat nodig is, maar voorlopig zijn er helemaal geen plannen om de telescoop te bezoeken.

Het project van $ 10 miljard is een samenwerking tussen NASA, de European Space Agency en de Canadian Space Agency, samen met particuliere bedrijven. Canada’s bijdrage is de Precision Guidance Sensor (FGS), die wordt gebruikt om de enorme telescoop te oriënteren, evenals de Near Infrared Imager and Slit Spectrophotometer (NIRISS).

Duizenden mensen over de hele wereld werkten aan dit project, dat begon in 1996. Het heette toen de Next Generation Telescope. In 2002 werd de naam veranderd in James Webb Space Telescope, naar de man die van 1961 tot 1968 beheerder was van NASA. Dit waren de begindagen van de ruimteprogramma’s Mercury en Gemini, vooral Apollo.

Het Webb-project heeft onderweg tegenslagen ondervonden bij het herontwerp (en de COVID-19-pandemie heeft de zaken niet geholpen). Toen ze voltooid waren, waren de 18-inch zeszijdige, met goud gecoate honingraatspiegels 6,5 meter groot, vergeleken met de enkele spiegel van Hubble, die een diameter van 2,4 meter heeft. Dit resulteert in een groter vermogen om licht te verzamelen, samen met zijn infraroodvermogen om warmtekenmerken waar te nemen door interstellaire stofwolken.

Een ander belangrijk onderdeel van de telescoop is het zonnescherm, dat de grootte van een tennisbaan meet. Samengesteld uit een lichtgewicht materiaal met speciale thermische eigenschappen, zullen de vijf lagen een bescherming bieden tegen de hitte en het licht van de zon – evenals de hitte van zijn eigen apparaten waardoor gevoelige infraroodstralen zonder interferentie kunnen werken. De spiegel werkt bij -223 graden Celsius en de rest van de apparatuur bij bijna het absolute nulpunt, oftewel -273 graden Celsius.

De James Webb Space Telescope heeft een nieuwsportaal geopend voor ontdekking. In de wijze woorden van Carl Sagan: “Ergens wacht iets ongelooflijks om bekend te worden.”

Zullen we ooit een glimp opvangen van de eerste sterren en babystelsels die 13,8 miljard jaar teruggaan, tot de oerknal waarmee ons universum begon? Alleen de tijd zal het bewijzen.

een heldere hemel

meer