Burgerwetenschappers hebben honderden onbekende begraafplaatsen in Nederland ontdekt

Een archeologisch project waarbij gewone mensen betrokken waren, verdubbelde in vier maanden tijd het aantal bekende prehistorische farao's in de regio. Ruim 6.500 vrijwilligers hebben gegevens van experts geanalyseerd, die de nauwkeurige identificatie van ongeveer 1.000 prehistorische graven in Nederland ondersteunen.

Vrijwilligers in de archeologie

Archeologie wordt al lang geassocieerd met het beeld van experts die nauwgezet opgravingen doen op afgelegen locaties om minutieuze fragmenten uit de menselijke geschiedenis bloot te leggen. De afgelopen jaren is het landschap van de archeologie echter veranderd door de toevoeging van niet-professionele burgerwetenschappers.

Burgerwetenschappers zijn op verschillende terreinen steeds belangrijker geworden en dragen bij aan gebieden waar onderzoekers extra mankracht nodig hebben. In de ecologie helpen ze bij het monitoren van soortenpopulaties en veranderingen in het milieu, en in de astronomie helpen ze verre hemellichamen en verschijnselen te identificeren via grote datasets. In de geneeskunde nemen burgerwetenschappers deel aan het verzamelen van gegevens voor gezondheidsstudies, wat waardevol inzicht oplevert in trends op het gebied van de volksgezondheid.

Voor de archeologie is deze bijdrage vooral relevant bij het gebruik van lidar-technologie (lichtdetectie en bereik). Lidar is een teledetectiemethode die subtiele veranderingen in het natuurlijke landschap kan detecteren. Het onthult vaak verborgen archeologische kenmerken zoals grafheuvels, oude veldsystemen en meer. Lidar-gegevens zijn weliswaar ongelooflijk krachtig, maar kunnen een uitdaging zijn om te interpreteren. Meestal moet je de kilometers en kilometergegevens handmatig opzoeken.

Dit is waar de innovatieve aanpak van HeritageQuest in het spel komt: het gebruik van de interpretatieve vaardigheden van duizenden vrijwilligers om archeologische kenmerken in lidarbeelden te classificeren.

Erfgoed zoektocht

Een grafheuvel, ook wel grafheuvel genoemd, is een oud bouwwerk dat bestaat uit kunstmatige aarde of stenen die over een graf of een groep graven zijn gebouwd. Deze heuvels werden meestal gebouwd om de begraafplaatsen van belangrijke individuen of gemeenschappen in de prehistorie te markeren. Grafheuvels kunnen variëren in grootte en ontwerp; sommige zijn eenvoudige, lage heuvels, terwijl andere groter en complexer zijn en soms meerdere begrafenissen of grafheuvels bevatten.

In 2018 werd het Heritage Quest-project gelanceerd om de kracht van burgerwetenschappers te benutten om de mus te lokaliseren op lidarbeelden van Midden-Nederland. Met minimale training kregen vrijwilligers de taak om kenmerken zoals heuvels en Keltische velden op duizenden kleine afbeeldingstegels te identificeren.

Elke tegel werd door ten minste 15 vrijwilligers geanalyseerd om fouten te minimaliseren. Ruim 2000 vrijwilligers namen deel aan de eerste kartering van de Veluwe, waarbij bijna 400.000 tegels werden geclassificeerd. Later kende de fase van de Utrechtse Heuvelrug nog meer deelname, met 4.572 vrijwilligers die meer dan 300.000 tegels analyseerden.

“Hoewel de hoeveelheid gegevens onze verwachtingen overtrof, stonden we voor een belangrijke uitdaging die veel voorkomt bij grote burgerwetenschappelijke projecten: hoe betrouwbaar zijn de detecties gedaan door vrijwilligers?” Hoofdauteur van het onderzoek, Quentin Bourgeois van de Universiteit Leiden, zegt:

Hoe goed zijn burgerwetenschappers?

Het is duidelijk dat er altijd zorgen zijn over burgerwetenschap, omdat de gegevens worden gegenereerd door niet-experts. In dit geval zijn de lidar-afbeeldingen in Heritage Quest gevoelig voor “ruis” – vals omdat natuurlijke kenmerken als archeologische objecten worden aangezien.

Om de geloofwaardigheid van het werk van de burgerwetenschappers te testen, onderzocht het Heritage Quest-team grondwaarheden: ze bezochten fysiek gebieden waar vrijwilligers voor instonden. Veldteams bezochten 380 consensuslocaties waar ze boorgereedschap gebruikten om monsters te nemen van potentiële kruiwagenlocaties. Uit het proces bleek dat ongeveer 59% van de door de vrijwilligers geïdentificeerde locaties feitelijk oude begraafplaatsen waren.

Kapitalisten zeggen dat de resultaten sensationeel zijn.

“Burgerwetenschap werkt! We vonden een directe correlatie tussen het aantal vrijwilligers dat een potentieel archeologisch object identificeerde en de waarschijnlijkheid dat het om een ​​prehistorische begrafenis ging.

“Wat technisch archeologen jaren zou hebben gekost om te bereiken, is in een paar maanden bereikt door een combinatie van lidar-technologie en burgerparticipatie”, voegt de onderzoeker eraan toe.

Interessant is dat de nauwkeurigheid van classificaties dramatisch toenam met hogere niveaus van vrijwillige consensus. Wanneer zeven of meer vrijwilligers het eens waren over de aanwezigheid van een kruiwagen, steeg de kans dat ze gelijk hadden naar 75%. De nauwkeurigheid steeg tot 85%, met overeenstemming tussen 12 of meer gebruikers. Deze resultaten suggereren dat, hoewel de vrijwilligers geen opgeleide archeologen waren, hun collectieve inzichten zeer betrouwbaar waren, vooral wanneer hun observaties werden gecombineerd.

Waarom is dit zo belangrijk?

Om te beginnen is het project op zichzelf belangrijk: het bracht veel voorheen onbekende prehistorische activiteiten aan het licht. Dit zal voor archeologen jarenlang werken. Met de nieuwe kaart van potentiële kruiwagenlocaties zullen lokale overheden en erfgoedorganisaties over de informatie beschikken die ze nodig hebben om deze oude monumenten te beschermen. De ontdekking van voorheen niet geregistreerde grafheuvels maakt een betere planning mogelijk om ervoor te zorgen dat deze locaties behouden blijven te midden van moderne ontwikkelingsdruk zoals landbouw en verstedelijking.

Maar misschien wel de belangrijkste impact is het creëren van nieuwe ambassadeurs voor de wetenschap.

De Heritage Quest-ervaring heeft aangetoond dat het betrekken van het publiek bij archeologisch onderzoek resultaten van hoge kwaliteit kan opleveren en tegelijkertijd een diepere waardering voor lokaal erfgoed kan bevorderen. Veel vrijwilligers zijn pleitbezorgers geworden voor het behoud van archeologische vindplaatsen in hun regio en zijn betrokken bij lokale inspanningen om het behoud van prehistorische landschappen te bevorderen.

“Ik vraag me af hoeveel voorheen onbekende graven de vrijwilligers hebben helpen blootleggen”, besluit de kapitalist. “Ik wist dat we in een belangrijk gebied aan het werk waren, er zijn nog veel sporen van prehistorische landschappen bewaard gebleven, maar ik had niet verwacht dat ik deze zo snel zou vinden! Maar voor mij was het meest verbazingwekkende resultaat om de interesse van de vrijwilligers in ons onderzoek te zien! Ze hebben nu prehistorische landschappen in hun regio behouden. Ze zijn stemmen geworden voor aanwijzingen.

Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Oud. https://doi.org/10.15184/aqy.2024.127