Antarctisch zee-ijs bij ‘verbazingwekkende’ low-warning-experts

Uit satellietgegevens blijkt dat het zee-ijs rondom Antarctica ver onder het eerder gemeten winterniveau ligt, een zorgwekkende nieuwe indicator voor een regio die ooit resistent leek tegen de opwarming van de aarde.

“Het gaat zo ver boven alles wat we ooit hebben gezien, het is bijna verbazingwekkend”, zegt Walter Mayer, die het zee-ijs in de gaten houdt in het National Snow and Ice Data Center.

Poolexperts waarschuwen dat de instabiliteit van Antarctica verstrekkende gevolgen kan hebben.

De enorme ijsvlakte van Antarctica reguleert de temperatuur van de planeet, omdat het witte oppervlak de energie van de zon terugkaatst in de atmosfeer en ook het water eronder en dichtbij afkoelt.

Zonder ijs om de planeet af te koelen zou Antarctica van de koelkast van de aarde in een koeler kunnen veranderen, zeggen experts.

Het ijsoppervlak dat nu op het oppervlak van de Antarctische Oceaan drijft, bedraagt ​​minder dan 17 miljoen vierkante kilometer – dat is 1,5 miljoen vierkante kilometer zee-ijs minder dan het gemiddelde in september, en ruim onder de recordrecords in de winter.

Dit is een gebied met verloren ijs dat ongeveer vijf keer zo groot is als de Britse eilanden.

Dr. Mayer is niet optimistisch dat het zee-ijs zich significant zal herstellen.

Wetenschappers proberen nog steeds alle factoren vast te stellen die hebben geleid tot de afname van het zee-ijs dit jaar, maar het bestuderen van trends op Antarctica is historisch gezien moeilijk geweest.

“We kunnen zien hoe kwetsbaar het is”, zegt dr. Robbie Mallett van de Universiteit van Manitoba, gevestigd op het Antarctisch Schiereiland.

Uitgedaagd door isolatie, extreme kou en harde wind, maakte het dunne zee-ijs dit jaar het werk van zijn team moeilijker. “Het risico bestaat dat het schip breekt en naar zee afdrijft, en wij zijn er mee bezig”, zegt dr. Mallett.

Zee-ijs ontstaat in de winter van het continent (maart tot oktober) voordat het grotendeels smelt in de zomer, en maakt deel uit van een onderling verbonden systeem dat ook bestaat uit ijsbergen, landijs en enorme ijsplaten – drijvende uitbreidingen van landijs die uit de kust steken.

Zee-ijs fungeert als een beschermende ijsdeken die het land bedekt en voorkomt dat de oceaan opwarmt.

Dr. Caroline Holmes van de British Antarctic Survey legt uit dat de effecten van het krimpende zee-ijs duidelijk kunnen worden naarmate het seizoen de zomer ingaat – wanneer er potentieel is voor een onstuitbare feedbacklus van smeltend ijs.

Naarmate er meer zee-ijs verdwijnt, worden donkere delen van de oceaan blootgelegd, die zonlicht absorberen in plaats van reflecteren, waardoor thermische energie aan het water wordt toegevoegd, waardoor meer ijs smelt. Wetenschappers noemen dit het ijs-albedo-effect.

Dit zou meer warmte aan de planeet kunnen toevoegen, waardoor de gebruikelijke rol van Antarctica als mondiale temperatuurregulator zou worden verstoord.

‘Zullen we deze reus op Antarctica wakker maken?’ vraagt ​​professor Martin Siegert, een glacioloog aan de Universiteit van Exeter. Hij zegt dat dit “een absolute ramp voor de wereld” zou zijn.

Professor Anna Hogg, een aardwetenschapper aan de Universiteit van Leeds, zegt dat er tekenen zijn dat wat er feitelijk met de ijskappen van Antarctica gebeurt, in het ergste geval ligt dan verwacht.

Zelfs een bescheiden stijging van de zeespiegel kan leiden tot gevaarlijk hoge stormvloeden die kustgemeenschappen kunnen wegvagen. Als grote hoeveelheden landijs zouden beginnen te smelten, zouden de gevolgen catastrofaal zijn voor miljoenen mensen over de hele wereld.

Als onafhankelijk continent omringd door water heeft Antarctica zijn eigen weer- en klimaatsysteem. Tot 2016 groeide de omvang van het winterzee-ijs op Antarctica feitelijk.

Maar in maart 2022 trof een intense hittegolf Oost-Antarctica, waardoor de temperatuur opliep tot -10°C, terwijl ze dichter bij -50°C hadden moeten liggen.

“Toen ik 30 jaar geleden Antarctica begon te bestuderen, hadden we nooit gedacht dat zich daar extreme weersomstandigheden zouden kunnen voordoen”, zegt professor Siegert.

De afgelegen ligging van Antarctica en het gebrek aan historische informatie zorgen ervoor dat er nog veel onbekend is.

Volgens dr. Robbie Mallett vertegenwoordigt de regio in wetenschappelijke termen nog steeds het ‘Wilde Westen’.

Wetenschappers weten hoe wijdverbreid zee-ijs is, maar ze weten bijvoorbeeld niet hoe dik het is. Het oplossen van deze puzzel zou de klimaatmodellen in de regio radicaal kunnen veranderen.

Op Rothera Science Base gebruikt dr. Mallett radarinstrumenten om de dikte van zee-ijs te bestuderen voor een internationaal onderzoeksproject genaamd Defiant.

Hij en andere wetenschappers proberen nog steeds de redenen voor het verdwijnen van winterijs te achterhalen.

“Er bestaat een mogelijkheid dat dit een vreemde uitdrukking is van natuurlijke fluctuaties”, zegt hij, waarmee hij bedoelt dat er zich veel natuurlijke factoren hebben opgehoopt die het gebied in één keer beïnvloeden.

Wetenschappers wijzen erop dat de oceanen, die dit jaar recordhoge temperaturen registreerden, waarschijnlijk een bijdragende factor zijn, aangezien het warme water niet zal bevriezen.

Er kunnen ook veranderingen zijn geweest in de oceaanstromingen en winden die de temperatuur op Antarctica drijven.

Het is ook mogelijk dat het El Niño-klimaatfenomeen dat zich momenteel in de Stille Oceaan ontwikkelt, bijdraagt ​​aan de krimp van het zee-ijs, ook al is het nog steeds zwak.

Dr. Mallett zegt dat er “zeer goede redenen zijn om bezorgd te zijn”.

“Het is potentieel een heel zorgwekkend teken van klimaatverandering op Antarctica dat er veertig jaar geleden nog niet was. Het komt nu pas naar voren.”